Radosnych świąt Zmartwychwstania Pańskiego!

W 2011 roku, aby przybliżyć mieszkańcom dzielnicy historię Ursusa, Urząd Dzielnicy rozpoczął organizowanie wystaw plenerowych zatytułowanych „Rody Ursusa”. Do tej pory mieliśmy okazję odbyć podróże śladami rodzin: Acherów, Grabskich, Hassów i Wallów. W piątej odsłonie zaprezentowano ciekawe losy rozrosłej rodziny Nyców. Gospodarzyli oni w Szamotach i Czechowicach. Za protoplastę ursuskiej gałęzi rodziny uważa się Walentego z Szamot. Miał on 5 synów, dwaj gospodarzyli w Szamotach – Józef i Łukasz, dwaj w Czechowicach – Piotr i Michał. Natomiast najmłodszy – Bolesław dostał wykształcenie, ukończył Szkołę Zrzeszenia Kupców przy ul. Waliców w Warszawie.

Na rozparcelowanych włościach Piotra Nyca wyrosły, w 1929 roku przy dzisiejszej ul. Faraona, pierwsze budynki powstającego osiedla Czechowice. Piotr Nyc zbudował pierwszą kamienicę czynszową w osiedlu, otworzył skład opałowy i materiałów budowlanych. Można powiedzieć, że od podstaw budował Ursus. Jego dwie córki – Maria i Krystyna, w czasie niemieckiej okupacji, były sanitariuszkami w Wojskowej Służbie Kobiet AK. Syn Józef walczył w Powstaniu Warszawskim w plutonie „Torpedy”, a najstarszy Aleksander był dowódcą plutonu w kompanii „Goplana”, utworzonej przez strażaków z OSP w Czechowicach. Najmłodszy brat Piotra – Bolesław, też strażak ochotnik, był z kolei szefem kompanii „Goplana”. Ciekawie potoczyły się losy dzieci Piotra po wojnie. Na przykład Krystyna obdarzona pięknym, sopranowym głosem, śpiewająca początkowo w chórze Cantate Deo przy parafii św. Józefa w Czechowicach, została solistką Operetki Łódzkiej. Po wyjściu za mąż używała nazwiska Nyc-Wronko.

Wystawa została otwarta 15 września na tarasie Acherówki w parku Achera (ul. Walerego Sławka 2). Będzie ją można oglądać do 10 listopada 2019 r. Wystawę przygotował Łukasz Prokop, o stronę plastyczną zadbał Piotr Margas, ja byłem konsultantem.

Nycowie podczas zjazdu rodzinego w gospodarstwie agroturystycznym w Puszczy Kampinowskiej – wrzesień 2019 rok.

W niedzielę 23 czerwca odbył się w parku Czechowickim piknik historyczny. Świetna, letnia pogoda sprzyjała aktywnemu wypoczynkowi. Na pikniku pojawiły się tłumy mieszkańców dzielnicy.

Wielką atrakcją były repliki wyrobów fabryki Ursus-PZInż. Można było zobaczyć pierwszy polski samochód ciężarowy, tankietkę TKS, motocykl Sokół 1000 i samochód pancerny wz.29. Pokazano też kultowy samochód osobowy skonstruowany przez Tadeusza Tańskiego CWS-T2.

Na pikniku nie zabrakło akcentów związanych z rocznicą – już 43 – wydarzeń Czerwca 76.W parku swoje namioty rozstawiła Fundacja dla Ursusa, gdzie wspomnieniami dzielili się uczestnicy strajku na torach, działacze pierwszej „Solidarności” z lat 1980-81 i działacze podziemnej „Solidarności” z lat stanu wojennego. Były grupy rekonstrukcyjne. A ZOMO-wcy z tarczami i w hełmach budzili dreszczyk niepokoju wśród osób pamiętających tamte – już odległe – lata 80.

Interesujące stoisko zaprezentowała Izba Tożsamości Ursusa, a ja – po sąsiedzku – podpisywałem broszurę „Patroni ulic dzielnicy Ursus m.st. Warszawy”.

Wiele atrakcji mieli najmłodsi. Wieczór zakończył koncert zespołu „Lao Che”.

Fundacja Scena Przyfabryczna i Ośrodek Kultury „Arsus”, jako gospodarze wieczoru, zapraszają na spektakl „Bunt na torach 1976”. Wystąpią artyści Teatru Scena Przyfabryczna. Projekt wspiera Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach programu „Patriotyzm jutra”.

Spektakl zostanie zaprezentowany 25 czerwca 2019 roku o godz. 19.00 w Ośrodku Kultury „Arsus” (sala duża). Scenariusz napisała i reżyseruje przedstawienie Joanna Godlewska.

W tym roku przypada 43. rocznica robotniczego protestu w Ursusie, Radomiu, Płocku i wielu innych miejscowościach w Polsce. 25 czerwca 1976 roku, dzień po ogłoszeniu przez premiera Piotra Jaroszewicza drakońskich podwyżek cen na żywność, robotnicy ZM „Ursus” udali się pochodem przed budynek dyrekcyjny. Nieudane rozmowy z kierownictwem fabryki doprowadziły do blokady dwóch ważnych linii kolejowych: Warszawa-Śląsk i Warszawa-Berlin. Wieczorem milicja dokonała pacyfikacji zebranych na torach. Wielu robotników dotknęły ciężkie represje.

Wydarzenia z 1976 roku władze dzielnicy Ursus postanowiły przypomnieć uczniom szkół podstawowych organizując konkurs „Młodzi o Czerwcu 76”. W tym roku jest to pierwsza edycja tego konkursu. Z czterech proponowanych kategorii uczniowie mają wybrać sobie jedną. Są to: 1) przygotowanie plakatu o 1976 roku, 2) opracowanie komiksu o 1976 roku, 3) przeprowadzenie wywiadu z uczestnikiem wydarzeń w 1976 roku, 4) przygotowanie utworu poetyckiego o Czerwcu 76.

16 kwietnia uczniowie Szkoły Podstawowej nr 382 przy ul. Konińskiej, przygotowując się do konkursu, zaprosili mnie na spotkanie, które miało pogłębić ich wiedzę o proteście robotników fabryki „Ursus”. Byłem przecież uczestnikiem strajku, a także mam na swym koncie książkę o Czerwcu 76. Koordynatorem konkursu w Szkole Podstawowej nr 382 jest pani Katarzyna Daniłow.

Opowiedziałem uczniom o wydarzeniach jakie rozegrały się przed budynkiem dyrekcyjnym i na torach. Dzieci na telebimie obejrzały unikalne zdjęcia ze strajku, a z mojego archiwum różne dokumenty: telegramy potępiające „warchołów”, list do Marka Majewskiego w więzieniu (skazany na 3 lata za próbę przepiłowania szyn i zepchnięcia elektrowozu) od rodziców i solidnie ocenzurowany, a także ówczesne „Życie Warszawy” z relacjami z masówek potępiających robotników z fabryki traktorów. Pytania od dzieci, często bardzo interesujące, zakończyły spotkanie.

Konkurs trwa do 20 maja, a jego podsumowanie i rozdanie nagród odbędzie się 23 czerwca w Parku Czechowickim.

Zbliżająca się 100. rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości była okazją do zorganizowania w Ośrodku Kultury Arsus Galii Niepodległości. Wzięły w niej udział władze dzielnicy z burmistrz Urszulą Kierzkowską i wiceburmistrzami Wiesławem Krzemieniem i Kazimierzem Sternikiem. Podczas uroczystości kilkanaście osób wyróżniono pamiątkowymi medalami „Zasłużony dla dzielnicy Ursus”. Znalazłem się w gronie tych osób.
Gali Niepodległości towarzyszyło otwarcie wystawy „Kobiety Niepodległej”. Zaprezentowano na niej kilkanaście sylwetek Polek, ważnych dla naszej historii na przestrzeni ostatnich stu lat. Wystawę przygotowali Łukasz Prokop i Piotr Margas. Dla trzech sylwetek kobiet, związanych z Ursusem: Władysławy Włoczewskiej, Jadwigi Lesnobrodzkiej i Zofii Wojciechowskiej-Grabskiej przygotowałem teksty i dokonałem wyboru zdjęć z mojego archiwum.

W sobotę 29 września w Parku Czechowickim miał miejsce piknik historyczny zorganizowany przez Urząd Dzielnicy Ursus z okazji 100 lecia odzyskania przez Polskę niepodległości. W specjalnie ustawionym namiocie została zaprezentowana moja najnowsza książka „Dzieje Ursusa w zarysie”. Spotkanie poprowadził historyk Robert Gawkowski, pasjonujący się dziejami sportu i sąsiednich Włoch. Wśród licznych gości, którzy przyszli na spotkanie nie zabrakło władz dzielnicy: burmistrz Urszuli Kierzkowskiej i jej zastępców Wiesława Krzemienia i Kazimierza Sternika. Promocja książki o Ursusie świetnie wpisała się w atmosferę pikniku z okazji 100 lecia odzyskania przez Polskę niepodległości. Przecież fabryka „Ursus” była jednym z najważniejszych zakładów przemysłowych II Rzeczpospolitej i powojennej Polski.

Część budynku Ośrodka Kultury „Arsus” pokrył mural przedstawiający historię fabryki „Ursus”. Mural powstał dzięki inicjatywie „Fundacji dla Ursusa”, której prezesem jest Zbigniew Janas. W ten sposób uczczono 100. lecie odzyskania przez Polskę niepodległości. Przy okazji przypomniano, że w tym roku mija 125 lat od powstania zakładu przemysłowego przy ul. Siennej 15 w Warszawie – protoplasty przyszłej fabryki traktorów.

Symboliczna uroczystość odsłonięcia muralu odbyła się 4 września. Nie przypadkiem. Jest to dzień ważny w historii „Solidarności”. 4 września 1980 roku przed budynkiem dyrekcyjnym ZPC „Ursus”, w sąsiedztwie nieistniejącego już dziś basenu kąpielowego, odbyło się spotkanie przedstawicieli kilku warszawskich zakładów pracy na którym powołano Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Mazowsze”. Dwa tygodnie później wszedł on do NSZZ „Solidarność” jako Region „Mazowsze”.

W uroczystości wzięli udział m.in. wicemarszałek Sejmu Małgorzata Kidawa-Błońska, burmistrz dzielnicy Ursus Urszula Kierzkowska, jej zastępcy Wiesław Krzemień i Kazimierz Sternik, szef fabrycznej „Solidarności” przed stanem wojennym Zbigniew Janas. Gratulacje odbierali wykonawcy muralu Łukasz Prokop i Adam Walas. Moja skromna osoba była konsultantem historycznym powstającego dzieła.